Auteur: Maurice Knegtel

  • Uitdrukkingen van openheid

    De onbeperkte, vrij functionerende en alles omvattende openheid, of de Ene die deze woorden leest, drukken we onophoudelijk en moeiteloos uit met elke handeling die we verrichten. We zijn onwetend als we denken dat ik dit doe. We zijn ontwaakt als we uit de eerste hand weten, dat er iets anders werkt dan ik in…

  • Meester Baizhang en de vos

    De afgelopen drie artikelen heb ik geschreven over de vorm-kant van de paradox openheid is vorm, vorm is openheid. Dit is ook wel de sattva-kant, het ‘zijnde’ van de bodhisattva, de mens die de onbeperkte, wakkere aanwezigheid (bodhi) incarneert in zijn lichaam (sattva). Dit lichaam en deze geest zijn streng geconditioneerd, ze zijn gemaakt van…

  • Voorafgegaan door de geest

    Het meeste gelezen boeddhistische gedicht in Azië, de Dhammapada, ‘De Verzen van de Leer’, begint met de regels: ‘De dingen worden voorafgegaan door de geest, hebben de geest als voorman, worden door de geest gemaakt.’ Vanaf het moment dat ik deze befaamde openingszin voor het eerst las, heeft hij me niet meer losgelaten. Ongewoon fascinerend…

  • Karma concreet

    ‘Alles is karma’ wordt in de Boeddha Dharma gezegd. Maar wat is karma? Karma is de invloed van mijn handelen, denken en spreken en die van anderen. Elke handeling die ik verricht, hoe onbeduidend ook, elk woord dat ik zeg, hoe betekenisloos ook, elke gedachte die door mijn hoofd gaat, hoe banaal ze ook is,…

  • Oorzakelijkheid

    Waarom zijn de dingen zoals ze zijn? Waarom gaan de zaken zoals ze gaan? Waarom gebeurt er wat er gebeurt? Dit zijn vragen die we ons telkenmale in ons leven afvragen. Er is een woord dat een antwoord geeft op deze vragen en dat woord drukt meteen de essentie van de leer van de historische…

  • De kwestie ‘Wu’

    De beroemdste zen koan (Japans, in het Chinees: kung-an, letterlijk vertaald ‘juridische casus’, dus een kwestie of een vraagstuk) is Zhaozhaou’s ‘Wu’ (‘Mu’ in het Japans): ‘Een monnik vroeg Zhaozhou Congshen (778 – 897), een Chinese Zen meester, “Heeft een hond Boeddhanatuur of niet?” Zhaozhou antwoordde, ‘Wú’ ‘ Uit: De Poortloze Poort, Kwestie 1. Deze…

  • Gereedheid van geest

    Openheid en denken worden vaak als twee elkaar uitsluitende geestestoestanden gezien. Immers, in een staat van openheid ben je gewoon aanwezig, ongekunsteld, moeiteloos, zonder iets toe te voegen of iets af te doen aan wat in je aanwezigheid verschijnt. Zo verschijnen de dingen zoals ze zijn, als wolken in een heldere hemel, of als beelden…

  • Onbeperkte potentie

    Het boeddhisme heeft een taal ontwikkeld om het proces van menswording mee uit te drukken, als ook de essentie van elke menselijke ervaring en beide daarmee inzichtelijk te maken. In het proces van menswording ontdekken we een onophoudelijke beweging tussen twee elkaar uitsluitende polen: de onbeperkte potentialiteit van de mens tegenover de streng geconditioneerde vormen…

  • Iets gaat zijn gang

    Het heilige kan zich tonen als we de substantialiteit van onze werkelijkheid in twijfel trekken; dan beginnen de bergen te wandelen en de bruggen te stromen. Het sacrale kan zich ook openbaren als we de soliditeit van ons zelf in twijfel trekken. Naast de illusie van de hardheid van de dingen, is de illusie van…

  • Aan de grens van onze verbeelding

    Hoe kunnen we ons de wereld voorstellen van het ongeborene en het doodloze, waar noch aarde, noch water, noch vuur, noch wind is? Hoe ziet die wereld eruit waarin niet de rivier stroomt, maar de brug en waarin de groene bergen altijd wandelen? Kunnen we ons een voorstelling maken van datgene dat bij uitstek onvoorstelbaar…